Ameliyat Lambası
Ameliyathane lambaları cerrahın operasyon bölgesini sağlıklı, sorunsuz ve en iyi şekilde aydınlatmak için kullanılan bir ameliyathane bileşenidir.
Ameliyat masasının bulunduğu cerrahi alanı aydınlatmak, cerrahi girişimde bulunan personele istenilen ışık gücünü sağlamak, çalışma alanının gerçek doku rengini korumak amacıyla kullanılan, ortama ve amaca göre tavana monte, duvara monte veya mobil olarak yerleştirilebilir. Genellikle iki ya da üç başlık ile desteklenen özel aydınlatma ünitesidir. Tüm ameliyathane lambaları Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC 2009) standardının gereksinimlerine uymak zorundadır.
Ameliyathane Lambalarının Tarihi Gelişimi
19. yüzyılın ortalarında güneş ışığından maksimum derecede faydalanabilmek için ameliyathanelerin konumlandırması tavanlarında güneydoğu yönünde pencere olacak şekilde inşa edilirdi. Günün saatine ve bulutun durumuna bağlı olarak 10.000 - 80.000 lux arasında güneş ışığında cerrahi operasyonlar gerçekleştirilirdi. Cerrah, hemşire ve ekipmanların oluşturduğu gölge ve ışığın doğrudan gelmesi sonucu açığa çıkan ısı da büyük bir problem yaratmaktaydı. Bu problemlerden dolayı güneş ışınını ameliyat masasına yansıtmak amacıyla tavanın dört köşesinde aynaların bulunduğu bir sistem geliştirildi. Fakat bu sistemle de problem tamamen çözülemedi. Optik bir mercek yardımı ile ışığın doğrudan operasyon alanına gelmesi önlenerek ısı probleminin giderilebileceği düşünülse de ne yazık ki giderilemedi. 19. yüzyılın sonunda, ampuller doğrudan güneş ışığının yerini aldı. Ampulün ışığı kontrol etme yeteneği çok düşük ve açığa çıkan ısı miktarı çok yüksekti. Teknolojinin gelişmesiyle cerrahi aydınlatmada halojen ve xenon lambalar kullanılmaya başlandı. 20. yüzyılda LED’ler ışık kaynağı olarak ameliyathanelerde yerini aldı. Böylece ısı sorunu ortadan kalkmış ve enerji ihtiyacı azalmış oldu. Ülkemizde ilk LED tabanlı ameliyat lambaları 2008-2009 yıllarında kullanılmaya başlandı ve 2012 yılında ilk yerli ameliyat tavan lambası Etkin Tıbbi Cihazlar firması tarafından üretilerek piyasaya sunuldu.
Muayene Lambası
Muayene lambaları başta saç ekimi, kadın doğum ve jinekoloji birimi olmak üzere birçok klinik alanda kullanılır. Özellikle son dönemde saç ekimine olan ilginin artmasıyla birlikte muayene lambalarına olan talep de artmıştır. Muayene lambalarının ışık şiddetlerinin 50.000 – 80.000 lux arasında olması baş yapısında parlamaya sebebiyet vermez ve ayarlanabilir sıcaklık değeri deri tonuna uygun aydınlatma sağlar. Bu bakımdan muayene lambaları saç ekimi operasyonlarında büyük talep görmektedir.
Ameliyat Lambalarının Teknik Özellikleri
Merkezi Aydınlatma Yoğunluğu (EC):
İyi bir görüş sağlamak ve cerrahların görsel olarak zorlanmasını önlemek için ideal ışık şiddeti ışık demetinin ortasında, ışık kaynağından bir metre uzakta, 40.000 – 160.000 lux arasında olmalıdır.
Renk Sıcaklığı (K):
Ameliyat lambaları genellikle koyu kırmızı dokuları aydınlattığından, kontrastı ve doku farklılaşmasını vurgulamak için görünür kırmızı ışık verilmelidir. 4000K renk sıcaklığı yeterli parlaklık sağlar ve cerrahın minimum göz yorgunluğu ile gerçek doku renklerini ayırt etmesini sağlar. Cerrahi ışıklar için kabul edilebilir aralık 3000 – 6700K arasında olmalıdır.
Aydınlatma Derinliği (L1+L2):
Merkez noktasının üstündeki ve altındaki %20 aydınlatma yoğunluğu noktaları arasındaki mesafe. Işık yayan yüzeyden 1 metre uzaktaki ışık alanının merkezi olan maksimum aydınlatma noktasından, ölçülen ışık yoğunluğu maksimum değerin %20'sine düşene kadar fotometre ışığa doğru hareket ettirilir. Merkez ile bu nokta arasındaki uzaklık L1 olarak tanımlanır. Işıktan uzağa doğru benzer şekilde ölçülen mesafe L2'dir. Yeniden odaklanmaya gerek kalmadan aydınlatma derinliği, iki L1 ve L2 mesafesinin toplamıdır. IEC standardının 2009 yılında yayınlanan ikinci baskısında eşik değeri %20'den %60'a revize edilmiştir. Pratikte vücut boşluklarında değişen derinliklerde küçük, düşük kontrastlı nesnelerin optimum şekilde görüntülenmesi için kullanılan bir ifadedir. Alan derinliği büyük olan ameliyat lamba başlıkları çalışma alanını kısaltmadan standardın üstünde çalışma alanı sağlar.
CRI Ra Değeri:
Yüksek CRI değerine sahip bir cerrahi lamba, renklerin daha doğal görünmesini ifade eder. Değer aralığı 0 ve 100 arasında değişmektedir. Gün ışığı 100 olarak kabul edilir. 85 ve 85’ten büyük CRI değeri iyi renk oluşturma özelliği gösterir. Kısacası değer 100’e ne kadar yakınsa o kadar doğal ve kaliteli bir ışık elde edilmiş olur.
CRI R9 Değeri:
Yansıma spektrumları özellikle kırmızı dalga boyları içeren nesnelerle ilgili bir değerdir. LED aydınlatmalar kırmızı renk geriverimini tam olarak başaramamaktadırlar. Cerrahi müdehalelerde kırmızı rengi tam gösterebilecek R9 değeri yüksek aydınlatmalar kullanılmalıdır.
Malzeme Türü:
Cerrahi lamba başlıklarında kullanılacak malzeme türünün sıcaklığa, darbelere ve çizilmelere karşı dayanıklı sert bir malzeme olarak seçilmesi gerekmektedir.
Aydınlatma Alanı Çapı (D10):
Ameliyat lambasının sahip olduğu ışık şiddetinin %10’una ulaştığı yerde biter. Geniş spotun çapını ifade eder.
Işık Dağılımının Ölçülmesi (D50):
Ameliyat lambasının sahip olduğu ışık şiddetinin %50’sine ulaştığı yerde biter. Dar spotun çapını ifade eder.
Laminar Hava Akışı:
Ameliyathanelerde ve cerrahi operasyonlarda bakteri, virüs ve mikropların açık ameliyat bölgesine yerleşmemesi ve enfeksiyona sebep olmaması için laminar hava akışı sağlanır. Hava türbülansı istenen bir durum değildir çünkü partiküllerin yönsüz bir şekilde savrulmalarına sebep olarak steril kalması gereken ameliyat bölgesinin enfeksiyonuna sebep olabilir. Ameliyathane lambalarında kontaminasyonu en aza indirmek amacıyla hava türbülansyonunu sağlanabileceği cerrahi başlık tasarımlarının kullanılması gerekmektedir
Hijyen:
LED’ li ameliyathane lambalarının güçlendirilmiş izolasyon yapısı ve anti-bakteriyel boyayla kaplanmış gövdesi cihaz içerisinde toz, kir ve bakteri barındırmamalı ve dezenfektan ürünleriyle temizlenmeye uygun olmalıdır.
IP54:
Ameliyathane lambalarının başlıkları toza ve suya karşı dayanıklı olmalıdır.
Ameliyathane lambaları tavana monte, duvara monte ve mobil olmak üzere 3 farklı kullanım tipine sahiptir.
Mobil Ameliyat Lambaları
Mobil ameliyat lambaları diğer bir adıyla tekerlekli ameliyat lambaları kolayca hareket ettirilebilir böylece daha iyi ışık konumlandırması yapabilir. Sabit bir konuma sahip değildir. Farklı yerlerde kullanılabilir. Bataryalı olan ameliyat lambaları ise uzun süreli elektirik kesintisi yaşanan bölgelerde operasyonun kesintiye uğramadan devam etmesini sağlamaktadır. Acil odaları, muayenehaneler, müdahale odaları, sahra hastaneleri ve ameliyathaneler için mükemmel, taşınabilir aydınlatma sistemidir ve acil durumlara karşı yardımcıdır.
Tavana Monte Ameliyat Lambaları
Tavana monte ameliyat lambaları cerrahların ameliyathanelerde çoğunlukla tercih ettiği bir modeldir. Ameliyat masasının 1 metre üstünde konumlandırılır. Ameliyathanede yapılacak ameliyat türlerine göre tek başlıklı, çift başlıklı ve üç başlıklı tercih edilmektedir. KVC gibi nitelikli ameliyathaneler genellikle üç başlıklı ameliyat lambalarını tercih etmekte iken ülkemizde ve uluslararası ameliyatlar için genellikle tüm operasyonlarda kullanıma uygun olduğu için çift başlıklı cerrahi lambalar tercih edilmektedir. Tek başlıklı lambalar acil salonlarında, müdahale odalarında ve ameliyathanelerde kullanılmaktadır.
Duvara Monte Ameliyat Lambaları
Duvara monte ameliyat lambaları, dar alana sahip ameliyathanelerde, yoğun acil odalarında, müdahale odalarında ve kullanım alanı kısıtlı olan tüm kliniklerde olağanüstü bir aydınlatma ve yerden tasarruf sağlar.
Ameliyathane Lambaları Fiyatları
Ameliyathane lambaları sahip olduğu teknik özelliklere göre 60.000 ile 340.000 TL’ye kadar fiyatlandırma aralığına sahiptir. Ameliyathane lambalarının fiyatlandırması birçok değişkene ve seçeneğe bağlıdır. Fiyat belirlenmesindeki en önemli kriterler ışık başlıklarının sayısı, lüks değerleri ve ayarlanabilir kelvin değerine sahip olup olmaması, malzeme yapısı, kontrol panellerinin özellikleri ve isteğe bağlı görüntüleme ekipmanıdır. Tek başlıklı ameliyat lambaları 65.000 ile 120.000 TL, çift başlıklıları 105.000 ile 270.000 TL ve üç başlıklı olanları 210.000 ile 340.000 TL fiyatlandırma aralığına sahiptir. Modern ameliyathane lambalarında mesafe algılayıcı sensörlerle otomatik odak yapılabilmesi, gölge önleyici sensörlerle lüks kaybı yaşanmadan operasyonların devam etmesi, başlıklara entegre edilebilecek ve aynı marka model ameliyat lambası başlıklarına sök-tak sistemli Full HD veya 4K Kameralar, Full HD veya 4K monitörler, yedek güçler, görüntü kayıt sistemleri ile görüntü aktarımı sistemleri gibi opsiyonel özellikler/aksesuarlar bulunmaktadır. Bu özellikler/aksesuarlar fiyat artışına neden olmaktadır. LED’li ameliyathane lambalarının genel olarak ömrü 10-12 yıl arasında değişim gösterse de bu süre uzayabilir. LED’li ameliyathane lambalarında, kullanılan ledlerin kaliteli olması arıza kaynaklı yaşanabilecek olumsuzlukları düşürmekte olup sık sık led değişiminin de önüne geçmektedir. Cerrahi ışıklar, tıbbi tesisler için önemli bir yatırım ve varlıktır ve çok yıllı kapsamlı garantiye sahip bir marka satın almak önemlidir. Bazı durumlarda, uzatılmış garantiler satın alınabilir.
